Friday, November 15, 2013
MACA
GEGURITAN
1. SEJARAH
GEGURITAN
Basa
jawa iku sugih kasusastran, salah sijine yaiku geguritan. Geguritan iku wujude
kaya puisi ing basa indonesia, nanging migunakake tetembungan basa jawa.
Miturut kaamus, geguritan yaiku tembang uran-uran utawa karangan kang pinathok
kaya tembang, nanging guru gatra, guru wilangan, lan guru lagune ora ajeg.
Miturut Subalidinata geguritan iku iketaning basa kkang memper syair. Mula ana
kang ngarani geguritan iku syair jawa gagrag anyar. Geguritaan iku asaal
tembune gurita, kang asale saka tembung gita kaang ateges tembang. Geguritan
iku minangka asil cipta rasa panulise kang nuwuhake kaendahan. Maca geguritan
iku satemene duweni supaya wong kang krungu, ngrungakake kanthi ati kang wening
supaya bisa mangerteni makane gegurian kasebut. Mula sapa wae kang arep maca
geguritan wes samethine maknani gegurritan luwih dhisik. Amarga maca geguritan
tanpa mangerteni isine, anggone maca bakal sasar susur ora karuan.
Bab
cak-cakane maca geguritan kang paaling becik iku kanthi solah bawa/patrape
dhewe-dhewe, ora niru utawa nyonto solah bawa lan patrape wong liya. Awit
menawa maca kanthi tiru-tiru wong liya bisa ngilangi konsentrasi.
Cak-cakan
utawa praktik maca gegurita saora-orane nyaakep patang prakara, yaiku
a.
Olah swara (olah vokal)
Olaah swara iki
sesambungan karo kedaling lesan, tata pangaturing napas, lan pamedhoting ukara.
Swara kang digunakake prayoga menawa swara padharaan, dudu swra saka dhadha
amarga yen swara dhadha kurang manteb lan napase kurang kuat.
b.
Penampilan
Maca geguritan
iku kudu nggatekake solah bawa, ekspresi, lan jiwane geguritan, umpamane isine
geguritan iku sedhih, pasuryane ya kudu katon nelangsa supaya sing mirengake
melu sedhih. Samono uga yeen isine bab semangat juang kang reget ya ekspresi
pasuryane kudu katon tegas, mandhes, lan makantar-kantar.
c.
Sambung
(Komunikatif)
Menawa maca
geguritan iku antarane kang maca lan ngrungokake kudu nyawji, tegese maca tanpa
ana kang ngrungokake ora guna,. Semono uga kang ngrungokake yen ora ana kang
maca ya ora bakal kelaksana.
d.
Sarana
Sarana yaiku apa
wae kang ndhukung supayaa anggone maca geguritan tambah “nges”. Sarana bisa
awujud mik (pengeras swara), panggung, gendhing, lan sapanunggale.
Kanggo luwih
nggampangake anggone mahami lan ngrasakake isine geguritan, yaiku kanthi cara
menehi tanda mandheg :
a. tandha/kanggo ngatine tanda koma, karepe mandheg sadhela,
b. tanda//kaanggo ngatine tandha titik, karepe
mandheg,
c. tanda=karepe larik siji lan sijine isih ana
sesambungane utawa ora mandhek.
